فیلم آموزشی نکات مهم در ضدعفونی و استریل ابزار پزشکی و دندانپزشکی
برچسب: ضدعفونی
ضدعفونی زخم و غشای موکوسی با ضدعفونی کننده اکتنی سپت
اکتنی سپت یک ترکیب ضد عفونی کننده پوست و لایه های مخاطی است. محدودیت سنی در استفاده از این فرآورده وجود ندارد. این فرآورده قبل , بعد و درطی روند جراحی لایه های مخاطی , زخمها و پیوند اپیتلیوم و پوست , حین و پس ازجراحی های حفره شکمی , شستشو و ضد عفونی طی اعمال جراحی با شکستگی باز و تمامی درجات مختلف سوختگی ها , پانسمان زخمها و بخیه ها , در درمان حمایتی (مکمل) عفونتهای پوست و بیماری Athlete’s foot , جهت شستشوی چشم و در اعمال Root canal دندانپزشکی بسیار مناسب است.
طریقه مصرف
اکتنی سپت یک محلول آماده مصرف است اما برای مقاصد بخصوصی میتوان غلظت آنراباآب استریل به نصف حتی یک سوم کاهش داد. بسته به نوع کاربری, محلول(رقیق شده ویا اصلی) رابطورمستقیم , تا حدی که سطح یا ناحیه مورد نظربرای ضد عفونی شدن را کاملا تر کند استفاده کنید. مدت یک دقیقه رابه محلول زمان دهید تافعالیت آن کامل شود. لایه های پانسمان پس از خشک شدن کامل اکتنی سپت مئ توانند بکارروند.
خواص میکروبیولوژیک
اکتنی سپت برعلیه باکتری هااعم ازهوازی و بیهوازی, گرم مثبت یاگرم منفی,استافیلوکوک مقاوم به متی سیلین (MRSA), کلامیدیاومایکوپلاسما,قارچهاومخمرها, پروتوزوآها(مثل تریکوموناس) و ویروس هامانند هرپس ویروس و ویروس های انواع هپاتیتهای C,B وD و ویروس مولد بیماری ایدز(HIV) موثراست .
موارد احتیاط
■ درصورت وجودحساسیت ثابت شده به هریک از اجزای فرآورده, آنرااستفاده نکنید.
■ اکتنی سپت نباید بامحصولات حاوی PVP-Iodine مصرف شود.
■ فرآورده نباید مستقیما با مجرا یا پرده گوش تماس پیداکند.
■ ازمصرف محلول پس از دوره انقضا خودداری کنید.
■ ازنگهداری فرآورده در جاهای گرم بپرهیزید.
■ ازدسترس اطفال دورنگهداشته شود.
■ همیشه اکتنی سپت راازظرف اصلی آن بردارید وازمخلوط کردن آن با سایرترکیبات خودداری نمائید.
■ برای رقیق کردن محلول دقت کنید از آب استریل استفاده شود.
بهداشت دست یک اصل مهم در مراکز درمانی
بهداشت دست
مهمترین علت شیوع عفونت در مراکز بهداشتی ، انتقال عفونت از طریق دست ها می باشد. دستها باید شسته یا به طور مکرر در طی مراقبت از بیمار ضدعفونی شوند.
موارد شستن دست با آب و صابون:
1- دستها به صورت آشکارا کثیف باشد.
2- دستها به صورت مشهود آلوده به مواد پروتئینی نظیر خون و یا سایر مایعات بدن باشد.
3- دستها در معرض تماس احتمالی یا ثابت شده با ارگانیسم های بالقوه تولید کننده اسپور باشند .
4- شستن دست با آب و صابون بعد از استفاده از توالت توصیه شده است.
در سایر موقعیت های ارائه خدمات بالینی به شرح ذیل که دستها به صورت آشکارا کثیف نمی باشد می توان با استفاده از محلول های ضد عفونی کننده (محصول دسدرمان پیور، آنیوس ژل و آسپتومن شرکت آرکا بهپویان) و بکارگیری روش Hand Rub بهداشت دستها را رعایت نمود. در صورتی که محلول های ضدعفونی Hand rub در دسترس نیست دستها را با آب و صابون بشوئید.
1- قبل و بعد از تماس مستقیم دستها با بیماران
2- بعد از درآوردن دستکش استریل و یا غیر استریل از دست خود
3- قبل از دست زدن و یا هر گونه جابجایی وسیله مورد استفاده در ارائه مداخلات درمانی تهاجمی برای بیمار (صرف نظر از اینکه دستکش پوشیده اید یا خیر)
4- بعد از تماس با مایعات یا ترشحات بدن، غشاء مخاطی، پوست اسیب دیده و یا پانسمان زخم در بیماران
5- در صورتی که در حین مراقبت و یا انجام اقدامات درمانی ، دست شما بعد از تماس با ناحیه و یا موضع آلوده بدن بیمار با نواحی تمیز بدن او تماس خواهد یافت .
6- بعد از تماس با اشیاء محیطی مجاور و نزدیک بیمار (مشتمل بر تجهیزات پزشکی)
با توجه به برخی مطالعات تجربی رعایت بهداشت دست (شستن دست با آب و صابون ساده و یا صابون ضد میکروبی و یا استفاده از محلول ضد عفونی دست جهت Hand Rub ) قبل از آماده نمودن ، جابجایی و یا دادن غذا به بیماران و یا هر گونه جابجایی و یا آماده سازی داروهای بیماران به صورت اکید توصیه شده است.
روش صحیح شستن دست با آب و صابون:
a) در صورت امکان همیشه از آب تمیز ،روان و لوله کشی استفاده نمائید.
b) ابتدا دستها را با آب مرطوب کنید سپس با استفاه از صابون دستشویی دستها را به هم بمالید به نحوی که کلیه سطوح دستها را بپوشاند.
c) با استفاده از حرکات چرخشی کف دستان و بین انگشتان را محکم به هم بمالید.
d) دستها را کاملاً آبکشی نمائید.
e) با حوله پارچه ای تمیز و یا حوله کاغذی یک بار مصرف دستها را کاملاً خشک نمائید.
f) با همان حوله یا دستمال کاغذی استفاده شده شیر آب را ببندید و در صورتی که دستمال یکبار مصرف است آن را در سطل آشغال بیاندازید.
نکات قابل توجه:
1- مطمئن شوید که دستهایتان کاملاًٌ خشک شده اند و از آلودگی مجدد دستهایتان بپرهیزید.
2- در هنگام خشک کردن دست از یک حوله پارچه ای فقط یکبار استفاده شود.
3- با توجه به اینکه تماس مکرر با آب خیلی داغ باعث تحریک پوست و احتمال صدمه به پوست را افزایش می دهد از آب داغ جهت شستن دستها استفاده نکنید.
تعریف عفونت بیمارستانی و انواع شایع آن
تعريف عفونت هاي بيمارستاني و انواع آن
تعريف عفونت
بشر از ابتدای شروع زندگی بر کره خاکی همواره در حال مبارزه در برابر عوامل طبیعی مثل سرما، گرما و بسیاری از عوامل بیماری آفرین و عفونت زا بوده است زمانیکه انسان حاضر به قبول ضعف و شکست باشد از موقعیت ممتاز کنونی محروم گردیده و با نابودی تدریجی نسل خویش روبرو خواهد شد.
فرهنگ عمید در تعریف لغوی عفونت را فاسد شدن یا برگشتن طعم چیزی بیان می کند اما برای تشریح ابعاد تخصصی تر به ذکر برخی تعاریف تخصصی می پردازیم.
1ـ حضور ارگانیزم های بیماریزائی که قادرند اختلال در علائم حیاتی (درجه حرارت و تغییر تعداد گلبولهای خون) و حالت تعادل و توازن طبیعی بدن ایجاد نماید.
2ـ جایگزینی عوامل بیماریزا شامل انواع باکتری، ویروس، قارچ و آنگلها در قسمتهای مختلف بدن میزبان را عفونت گویند.
پس در جمع بندی می توان نتیجه گرفت عفونت زمانی بروز می کند که عامل بیماریزا به بدن میزبان وارد شده و سیستم ایمنی را تحریک نماید. اثر این مقابله نیز غالباً به اختلال در عملکرد طبیعی بدن اثبات می شود.
ذکر این نکته ضروریست که اگر عامل مهاجم بتواند بطور زنده و فعال در خارج از سیستم ایمنی بدن فرد باقی بماند حالت حاد بیماری بروز کرده اما در صورتیکه وارد این سیستم شده و برای مقاومت در برابر انهدام خود نقطه ای از بدن میزبان را برای تجمع انتخاب کند. حالت مزمن بیماری مشاهده خواهد شد.
پس حاصل آنکه در ابتلا به یک عفونت علاوه بر قابلیت پذیرش بیماری در انسان و کاهش مقاومت عمومی بدن لزوماً قدرت بیماریزایی میکروب مهاجم نیز باید در حد کافی باشد. تا بتواند زمینه مساعدی در بدن برای ابتلاء به بیماری ها را فراهم نماید. بدن ما برای دفاع در برابر میکروارگانیسم ها به عنوان عوامل ایجاد کننده عفونت (عوامل عفونی مهم عبارتند از ویروس ها، باکتریها، ریکتزیاها، قارچ ها و انگل ها)
مجهز به مکانیسم های دفاعی و موانع بازدارنده مهمی بشرح زیر می باشد.
1ـ پوست اولین سد دفاعی بدن است که دارای PH ویژه و اسید های چرب و لیزوریم ها می باشد.
2ـ سطوح مخاطی: معده با تغییرات PH و دستگاه فوقانی تنفس با حرکات مداوم مژکها و ترکیب ویژه ترشحات بزاق و مجاری مختلف بدن عمل می کند.
3ـ سیستم ایمنی: عمل کردهای اختصاصی و غیر اختصاصی سیستم دفاعی در خارج از بدن نقش خود را ایفا می کند عوامل عدیده و گوناگون قادر به تضعیف و یا انهدام این مکانیسم ها وعبور از موانع بازدارنده طبیعی بدن هستند که اختلال در عمل کرد هر یک از سطوح فوق منجر به بروز بیماریهای خاصی خواهد شد.
تمامی عوامل فرصت طلب و بیماریزا برای ایجاد بیماری در فرد یکی از راههای زیر را برای ورود به بدن ما را انتخاب می کنند.
الف) تماس مستقیم: از طریق ترشحات بدن مثل ادرار، خلط، چرک و ترشحات زخم های باز.
ب) تماس غیر مستقیم: تماس با وسایل و ابزارها مانند ظروف، ملحفه، تجهیزات و ابزارهای طبی مشترک.
ج) سرایت از حاملین و ناقلین: شامل انسان، حشرات و برخی عوامل بیماریزای محیطی (گرد و غبار/ آب و هوا) که قادرند براحتی عفونت ها را از فردی به فرد دیگر منتقل نمایند.
تعریف عفونت بیمارستانی
عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته می شود:
که افراد بستری در بیمارستان در مدت زمانی که در بیمارستان بسر می برند به آن مبتلا می شوند و تظاهرات بیماری ممکن است در حین بستری بودن و یا بعد از مرخص شدن بیمار بروز کند. معمولاً عفونت هایی که بعد از 48 تا 72 ساعت ظاهر می شوند را به عنوان عفونت های بیمارستانی قلمداد می کنند و اگر در مدت کمتر از 48 ساعت بعد از بستری شدن بیمار عفونتی اتفاق بیفتد احتمال اینکه فرد در هنگام پذیرش در بیمارستان در مرحله کمون آن بیماری بسر می برده است می باشد . عفونت بیمارستانی باعث افزایش هزینه ها – طولانی شدن بهبودی – ناتوانی و مرگ بیماران می شود.
در مورد بیمارانی که بعد از ترخیص دچار عفونت می گردند زمانی این بیماران در تعریف عفونت بیمارستانی گنجانده می شوند که:
الف) 7-10 روز پس از ترخیص بیمار که به علت داخلی بستری بوده هیچ اقدام جراحی خاصی صورت نگرفته است.
ب) تا یک ماه پس از ترخیص به علت جراحی که Implant برای بیمار کار گذاشته نشده باشد مانند : لاپاراتومی ، آپاندکتومی و هرنی.
ج) تا یک سال بعد از جراحی که برای بیمار Implant کار گذاشته شده باشد مثل عمل های ارتوپدی که پیچ و پین و پلاک و … کار گذشته می گردد.
افرادیکه در معرض ابتلاء به عفونت بیمارستانی هستند. در کل سه گروه در معرض خطر ابتلاء به عفونتهای بیمارستانی می باشند.
1ـ بیمار 2ـ پرسنل سيستم درماني 3- جامعه
ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺪﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ، ﺩﭼﺎﺭ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﮔﺮﺩﺩ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﻫـﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ، ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﺩﺭﺍﺭﻱ ( ۴۲ %) ، ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺗﺤﺘـﺎﻧﻲ (ﺩﺭ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺩﻳﮕـﺮ ﺑـﻪ ﻋـﺪﺩ ۱۱ % ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ) ﻳــﺎ ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ( ۱۵ % ﺗﺎ ۲۰ %) ، ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﻧﺎﺷـﻲ ﺍﺯ ﺯﺧـﻢ ﺟﺮﺍﺣـﻲ ( ۲۴ %) ﻭ ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﮔﺮﺩﺵ ﺧﻮﻥ ( ۵ – ۱۰ %) ، ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻃﺒـﻖ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻫﺎﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ، ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺍﺩﺭﺍﺭﻱ، ﺷﺎﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ﻛﺸﻨﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺤـﺴﻮﺏ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﮔﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﻛﺰ، ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﮔﺮﺩﺵ ﺧﻮﻥ، ﻋﻠﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﻣﺮﮒ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ
ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺟﻨﺒﻪ ﺣﺎﺋﺰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ :
· ﻣﺮﮒ ﻭ ﻣﻴﺮ ﻭ ﻧﺎﺧﻮﺷﻲ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ
· ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻣﺪﺕ ﺑﺴﺘﺮﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ
· ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪﻥ ﺍﻗﺎﻣﺖ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ، ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﻭ ﺩﺭﻣﺎﻧﻲ ﺭﺍﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻴﻜﺮﻭﺍﺭﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ
ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﻣﻴﻜﺮﻭﺍﺭﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨـﺪ ﺑـﻪ ﻃـﺮﻕ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﮔﺮﺩﻧـﺪ ﻭ ﮔـﺎﻫﻲ ﻳـﻚ ﻣﻴﻜﺮﻭﺏ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮﺩ.
ﺭﺍﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻴﻜﺮﻭﺍﺭﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ :
۱ـ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻤﺎﺱ (Contact) : ﺗﻤﺎﺱ، ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺯﻳﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ :
· ﺗﻤﺎﺱ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺪﻥ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻴﻜﺮﻭﺍﺭﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰﺑﺎﻥ ﺣﺴﺎﺱ ﻭ ﻓﺮﺩ ﺩﭼﺎﺭ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻳﺎ ﻛﻠﻮﻧﻴﺰﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮﻭﺏ
· ﺗﻤﺎﺱ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻴﺰﺑﺎﻥ ﺣﺴﺎﺱ ﺑﺎﺷﻲء ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺁﻟﻮﺩﻩ (ﻭﺳﺎﻳﻞ، ﺳﻮﺯﻥ، ﭘﺎﻧﺴﻤﺎﻥ، ﺩﺳﺘﻜﺶ ﺁﻟﻮﺩه)
· ﻗﻄﺮﻩ ( Droplet) ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﺩ ﺣﻴﻦ ﻋﻄﺴﻪ، ﺳﺮﻓﻪ ﻭ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮﺩﻥ، ﺣﻴﻦ ﺳﺎﻛﺸﻦ ﻛﺮﺩﻥ ﻳﺎ ﺑﺮﻭﻧﻜﻮﺳﻜﻮﭘﻲ ﻭ ﻣﻮﺍﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﻠﺘﺤﻤﻪ، ﻣﺨﺎﻁ ﺑﻴﻨﻲ ﻳﺎﺩﻫﺎﻥ
۲ ـ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻫﻮﺍ (Airborne)
۳ ـ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺬﺍ، ﺁﺏ، ﺩﺍﺭﻭﻫﺎ ﻭ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻭ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺁﻟﻮﺩﻩ
۴ ـ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺎﻗﻠﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺸﻪ، ﻣﮕﺲ ﻭ ﻣﻮﺵ ﻛﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ .
انواع عفونت هاي بيمارستاني عبارتند از :
عفونت زخم عمل جراحی
عفونت زخم جراحی عبارت است از عفونت حاصل از آلودگی باکتریایی، در حین یا پس از عمل جراحی. عفونتهای بعد از عمل جراحی ممکن است سبب مشکلات شدید، از جمله نقص در فرآیند ترمیم محل جراحی، سپسیس (عفونت خون)، آسیب عضوی و حتی مرگ شود.
علایم شایع
ـ معمولا در عرض 5 تا 10 روز پس از جراحی، علائم زیر شروع می‌شوند، ولی در برخی موارد چند هفته بعد آغاز می‌گردند:
ـ درد و قرمزی اطراف زخم جراحی
ـ چرک و تجمع سایر مایعات در اطراف بخیه‌ها
ـ تب (گاهي اوقات )
علل:
عفونت با باکتریها شامل استرپتوکوک‌ها، استافیلوکوک‌ها یا سایر میکروب‌ها ایجاد می شود. علی‌رغم اعمال روش‌های ضدعفونی‌کننده جدید قبل از عمل جراحی و مراقبت‌های خوب پس از عمل، گاهی عفونت ایجاد می‌شود.
عوامل خطر :
ـ اشخاص مسن‌تر
ـ تغذیه ناکافی
ـ هر گونه بیماری مزمن به ویژه دیابت
ـ جراحی دستگاه گوارش
ـ استفاده از داروهای سرکوبگر دستگاه ایمنی
ـ بیماران چاق
ـ بیماران مبتلا به صرع
پیشگیری
ـ تجویز آنتی‌بیوتیک قبل از عمل جراحی در زمان مناسب
ـ مطمئن شدن از این که بیمار در بهترین وضعیت ممکن قبل از جراحی انتخابی است
ـ استفاده از محلول‌های ضدمیکروبی در اطراف برش جراحی (کودان تنتور)
ـ رعایت نکات استریل (از بین بردن هر نوع باکتری یا سایر میکروارگانیسم‌ها، مثل ویروس‌ها یا انگل‌ها) در اطراف محل جراحی و وسایل عمل و نیز استفاده کارکنان اتاق عمل از لباس، کلاه و ماسک تمیز
ـ استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خاص مثل نئومایسین پیش از جراحی در دستگاه گوارش برای استریل کردن لوله گوارشی
ـ تمیز کردن کامل پوست قبل از جراحی (با استفاده از محصولات آسپتومن، دسدرمان پیور و مانوژل شرکت آرکا بهپویان)
ـ استفاده هر چه کمتر از بخیه
ـ انتخاب مناسب آنتی‌بیوتیک بعد از عمل
ـ زمان و طول مدت مناسب برای مصرف دوز مناسب آنتی‌بیوتیک
ـ کوتا‌ه کردن موها (به جای تراشیدن) اطراف محل برش جراحی
ـ نگهداری سطح قندخون در حد مناسب در افراد دیابتی (مخصوصا برای برای افرادی که جراحی قلب دارند)
ـ حفظ دمای بدن در حد طبیعی در بیمارانی که جراحی روده بزرگ دارند.
درمان
ـ تجویز آنتی‌بیوتیک، گاهی از راه خوراکی، اما اغلب از طریق وریدی برای عفونتهای جدی.
ـ در بسیاری از موارد، از محل آلوده کشت برداشته می‌شود تا مشخص شود آیا باکتری مقاوم است (در این مواقع باکتری به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی معمول پاسخ نمی‌دهد.)
ـ باز کردن مجدد برش جراحی برای خارج کردن چرک، آبسه (تجمع مایع عفونی)، یا هماتوم (تجمع خون و لخته خونی که میتواند عفونی شود.)
ـ اگر از جسم خارجی (مثل پروتز) استفاده شده است و عفونت جدی است، خارج کردن آن ها ممکن است برای رفع عفونت ضروری باشد.
ـ مراقبت‌های حمایتی، شامل مایعات، داروها برای کاهش تب و داروهای مسکن ، گاهی لازم است. اگر عفونت شدید است، ممکن است بیمار نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته یا حتی در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) جهت درمان بستری شود.
ـ استفاده از کیسه گرم یا کمپرس گرم
ـ در صورتی که زخم ترشح کند، لباس ها را به دفعات عوض کنید.
ـ جراحی برای برش و تخلیه آبسه زخم (گاهی اوقات) ممکن است لازم باشد.
عفونت خون یا سپسیس (sepsis)
عفونت خون باعث شوک می شود
عفونت خون یا سپسیس (Sepsis) شرایطی است که بدن در حال مبارزه با یک عفونت شدید است که از طریق جریان خون منتشر شده است. در عفونت خون، لخته خون باعث کاهش جریان خون می گردد و در نتیجه مواد مغذی و اکسیژن، به خوبی به اندام های حیاتی نمی رسند. در برخی موارد شدید، یک و یا چند اندام از بین خواهند رفت.
در بدترین شرایط، عفونت خون موجب افت سریع فشار خون می شود که به نام ” شوک عفونی” خوانده می شود. این شوک می تواند منجر به نارسایی ریه ها، کلیه ها، کبد و در نهایت مرگ شود.
عفونت خون در اثر واکنش سیستم دفاعی بدن در مقابل عوامل عفونی از قبیل باکتری، ویروس و یا قارچ نیز ایجاد می شود.
افراد در معرض خطر عفونت خون
1ـ افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف می باشند. ضعیف شدن سیستم ایمنی می تواند در اثر بیماری ها (مانند دیابت و ایدز) و یا داروها (مانند شیمی درمانی و یا استروئیدها) باشد. استفاده از داروهای قوی در بیماران سرطانی و پیوند عضو موجب ضعیف شدن سیستم ایمنی می گردد.
2ـ نوزادان نیز از آنجایی که هنوز سیستم ایمنی بدنشان تکامل نیافته است، نیز جزو افراد در معرض خطر می باشند.
3ـ افراد مسن و افرادی که دارای بیماری مانند دیابت می باشند.
4ـ افراد بستری در بیمارستان نیز در معرض خطرند، زیرا تزریق وریدی، زخم های جراحی و یا زخم های بستر موجب عفونت خون می گردد.
علل عفونت خون
بسیاری از میکروب ها باعث این عفونت می گردند. باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می توانند موجب عفونت خون گردند.
عفونت باکتریایی خون یکی از شایع ترین آنها می باشد.
عفونت ریه (پنومونی)، عفونت مثانه و کلیه (عفونت ادراری)، عفونت پوست (سلولیت)، عفونت شکم (مثل التهاب آپاندیس)، عفونت استخوان و عفونت مغزی (مثل مننژیت) می توانن در بدن پخش شوند و عفونت خون را به وجود آورند.
عفونت های پس از عمل جراحی هم می توانند موجب عفونت خون گردند.
در بدترین شرایط، عفونت خون موجب افت سریع فشار خون می شود که به نام شوک عفونی خوانده می شود
عوامل خطر عفونت خون
ـ افراد خیلی جوان و مسن
ـ افرادی که داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی را دریافت می کنند، از قبیل: گیرندگان پیوند عضو
ـ بیماران تحت درمان با شیمی درمانی یا پرتودرمانی
ـ افرادی که طحال خود را با جراحی درآورده اند، زیرا طحال با عفونت ها می جنگد.
ـ افرادی که داروهای استروئیدی را به مدت طولانی مصرف می کنند.
ـ افرادی که دارای بیماری ایدز، دیابت و یا سیروز کبدی می باشند.
ـ افرادی که دارای سوختگی و یا جراحت شدیدی شده اند.
ـ افرادی که دارای عفونت هایی از قبیل: ذات الریه، مننژیت، سلولیت (عفونت پوست) و عفونت دستگاه ادراری هستند.
علائم عفونت خون
از آنجا که عفونت خون می تواند در هر منطقه ای از بدن رخ دهد، دارای علائم مختلفی می باشد. تنفس تند و تغییر در وضعیت روانی از قبیل کاهش سطح هوشیاری و گیجی ممکن است از اولین نشانه های عفونت خون باشد.
سایر علائم عبارتند از:
ـ تب. البته برخی مواقع، دمای بدن طبیعی و یا حتی پایین می باشد.
ـ لرز
– ضربان سریع قلب
ـ افت فشار خون
ـ سردرگمی و سراسیمه بودن
ـ سرگیجه
ـ کاهش ترشح ادرار
ـ تهوع و استفراغ
ـ اسهال
ـ بثورات پوستی
ـ بثورات قرمزرنگ و یا نقاط قرمز رنگ در بدن
ـ درد مفاصل مچ دست، آرنج، پشت، ران، زانو و مچ پا
چه موقع باید سریعا نزد پزشک رفت؟
ـ اگر نوزاد شما کمتر از دو ماه سن دارد و دارای تب، بیحالی، کم شیر خوردن، تغییر رفتار و یا دارای بثورات پوستی غیرعادی شده است، به پزشک مراجعه کنید.
ـ اگر دارای گیجی، سرگیجه، تپش قلب، تنفس سریع، تب، لرز و بثورات جلدی شدید، به پزشک مراجعه کنید.
راه های تشخیص عفونت خون
ـ آزمایش خون
ـ آزمایش خلط، ادرار، مایع نخاع و یا محتویات آبسه
ـ تصویربرداری با اشعه X از قفسه سینه برای بررسی ذات الریه
ـ سی تی اسکن از شکم
با انجام سر موقع واکسیناسیون کودکان، میزان این عفونت کاهش می یابد
درمان عفونت خون
معمولا فرد بیمار در بیمارستان و در بخش مراقبت های ویژه بستری می شود.
ـ بیمار نیاز به ماسک اکسیژن دارد.
ـ آنتی بیوتیک وریدی به بیمار تجویز می شود.
ـ پزشک ممکن است محلول نمکی (سالین) و داروهایی برای افزایش فشار خون تجویز کند.
ـ اگر عفونت در شکم وجود داشته باشد، عمل جراحی برای تخلیه عفونت لازم می باشد.
ـ بنا به شدت و اثر عفونت خون، ممکن است دیالیز کلیه لازم باشد.
پیشگیری از عفونت خون
ـ مهمترین راه پیشگیری، جلوگیری از بروز هر گونه عفونت در بدن می باشد. اگر هم عفونت رخ دهد، باید سریعا آن را درمان کرد تا وارد گردش خون نشود.
ـ با انجام برنامه های واکسیناسیون کودکان (سر موقع)، این عفونت کاهش می یابد.
ـ عفونت های مرتبط با بیمارستان که منجر به عفونت خون می گردند، با رعایت بهداشت و شستن دست ها کاهش می یابند.
عفونت هاي ادراري
بطور معمول 5- 10% بيماران بستري دچار عفونت بيمارستاني مي شوند. عفونت كسب شده بيمارستاني در امريكا سالانه بيش از 2 ميليون بيمار است و سبب حدود 88000 مرگ را مي شود. عامل 45-40% عفونت بيمارستاني عفونت ادراري است حدود 80% بعلت سوند و حدود 20% بعلت دستكاري مجاري ادراري است.
حدود 20-15% بيماران آلودگي ميكروب را از داخل مجرا كسب مي كنند. عفونت در كيسه جمع آوري در 24-48 ساعت بعد تظاهر مي كند.
در مثانه 100 ميكروب در CC در 24-48 ساعت به 105 مي رسد. راه اصلي ورود ميكروب پري اورترال است (70-80% ) كه منشاء ميكروب پري آنال و …
عوارض عفونت ادراري
ـ باكتري اوري
ـ باكتريمي ( 3% باكتريواوري سبب باكتريمي مي شود)
ـ پيوري
ـ پيلونفريت
ـ سپسيس و نارسايي مولتي ارگان و مرگ
جلوگيري از عفونت مجاري ادراري
ـ فقط در صورت نياز سوند زده شود ( براي راحتي جهت مراقبت اين كار انجام نشود )
ـ روش اسپتيك براي سوند زدن رعايت شود ( آموزش روش و يادآوري آموزش به فواصل توصيه مي گردد )
ـ در اولين فرصت سوند خارج شود
ـ دستكاري يا بازكردن سيستم را به حداقل برسانيد
ـ اتصالات محكم بسته شود
ـ استفاده ازمواد ضد باكتري موضعي و ضد عفوني كيسه و استفاده از كاتتر حاوي بنرات نفره در پيشگيري مورد تائيد همگان قرار نگرفت.
ـ مصرف آنتي بيوتيك به دليل ديگر در بيماران در 4 روز اول سوند گذاري عفونت را كم، ولي افزايش ريسك ميكروب مقاوم و قارچ مي شود.
ـ كاتتر كاندومي براي مردان بدون انسداد مناسب است. البته اگر رعايت نشود ريسك عفونت برابر با كاتتر است.
ـ سوند گذاري متناوب براي جلوگيري از سوند گذاري طولاني و عفونت مفيد است و بخصوص در جوانان با ضايعه نخاعي توصيه مي شود. در ضمن سوند گذاري متناوب در مواردي كه امكان ايجاد تروما هست نبايد انجام شود.
ـ درمان UTI بيمارستاني بر اساس نوع ميكروب و كشت آنتي بيوگرام منطقي است.
معمول ترين پاتوژن عبارتست از :
ـ ايشيريا كولي ، باسيل گرم منفي بيمارستاني ( كلبسيدا پسودومونا، پروتئوس ) و انتروكوك مي باشد. با توجه به اينكه استفاده يك قطعه از كاتتر براي كشت چون ميكروب هاي بيوفيلم و كروت را نشان ميدهند و ممكن است با كشت پاتوژن واقعي متفاوت باشد. تكرار كشت ادرار جهت ارزيابي درمان توصيه مي شود.
ـ وجود كانديدا در ادرار كه در ديابت و بيماران با كاتتر، بيماران دريافت انتي بيوتيك ديده مي شود بيشتر مربوط به كولينيزاسيون قارچ است ولي امكان كانديمي در حدود 10% موارد بيماران نقص ايمني و تونرو پني و بيماران ICU گزارش شده است . در مورد درمان كانديدوري مورد بحث و اختلاف نظر است. بعضي شستشو مثانه با امفوتريسين B يا فلوكونازول خوراكي به مدت 3 تا 5 روز توصيه مي كنند.
پنوموني ( عفونت تنفسي )
پنوموني بيمارستاني دومين عفونت بيمارستاني شايع بعد از عفونت ادراري در ايالات متحده آمريكاست.86% اين پنوموني ها ناشي از ونتيلاتور مي باشند . خطر پنوموني در افرادي كه در بخش هاي ويژه متصل به ونتيلاتور و متعاقب آن اينتوبه مي باشند بسيار بالا ميرود.
پنوموني ناشي از ونتيلاتور(VAP) مدت اقامت در ICU را افزايش مي دهد و هزينه هاي درماني را نيز بسيار بالا مي برد در نتيجه پيشگيري آن بيشتر اهميت پيدا مي كند . دو عامل مهم در ايجاد VAP نقش دارند كه عبارتند از تجمع باكتري هاي گرم منفي در راه هوايي فوقاني و آسپيراسيون اين باكتري ها و انتقال آن به قسمت هاي تحتاني راه هوايي.
البته راه هاي ديگري نيز براي انتقال وجود دارد كه مورد اهميت است مثلا استفاده از ونتيلاتور مكانيكي كه لازمه آن هم به كار بردن لوله تراشه مي باشد كه خود لوله تراشه عامل انتقال ميكروارگانيسم ها به قسمت هاي پايين تر است
طي تحقيقي كه Feldman وهمكاران پيرامون كلونيزاسيون باكتري ها روي لوله تراشه انجام دادند دريافتند كه طي 12 ساعت بعد از گذاشتن لوله تراشه كلوني ها تشكيل شده و تا 96 ساعت به حداكثر خود رسيدند. راه هاي ديگري نيز جهت انتقال عوامل بيماري زا قابل ذكر است كه رعايت هر كدام از آن ها نتيجه خوبي را جهت پيشگيري از VAP در بر دارد. مثلا ريختن نرمال سالين به داخل لوله تراشه هنگام ساكشن كردن٬ كه اين امر باعث انتقال باكتري ها به راه هاي هوايي تحتاني و افزايش خطر پنوموني مي گردد. مسير مقعدي- تنفسي يك روش ديگر انتقال است كه از طريق دست آلوده پرسنل صورت مي گيرد .
گذشته از اينها كمبود پرسنل كارشناس نيز اثر مستقيم روي افزايش ميزان پنوموني بيمارستاني دارد مراقبت هاي انجام شده براي بيماران در بخش ICU فقط بايد از طريق كارشناسان پرستاري صورت گيرد لذا مجريان بيمارستاني اين امر را مورد توجه قرار دهند كه نبايد از افراد كمكي و فرعي در امر مراقبت استفاده كنند.
عوامل ديگر مرتبط با VAP شامل:
پذيرش در – ICU استفاده از لوله هاي غذايي يا – NGT استفاده از آنتي بيوتيكهاي وسيع الطيف- اختلال راه هوايي- كما- هيپوتنشن اسيدوز- لكوپني و … مي باشد . در سال1997 مركز كنترل بيماري ها (CDC) براي كاهش VAP راه كار هاي ارائه كرده كه شامل موارد زير است.
كاهش آسپيراسيون:
1- ساكشن مرتب دهان براي جلوگيري از آسپيراسيون
2- تخليه دوره اي مايعات داخل لوله ونتيلاتور دور از بيمار
3- بالا بردن سر تخت به ميزان 45 درجه
4- پايش حجم باقيمانده معده براي جلوگيري از نفخ
5- اجتناب از لوله گذاري مجدد تراشه تا حد امكان.( در صورت نياز استفاده از دارو هاي آرام بخش در بيماران آژيته اي كه ممكن است لوله تراشه خود را خارج كنند )
6-اطمينان از محل قرار گيري لوله تغذيه و بررسي تحرك روده
7- پروفيلاكسي از زخم استرسي دستگاه گوارش به وسيله دارو هاي غير قليايي كننده مثل سوكرالفيت ( زخم استرسي به عنوان يك معيار بالقوه ايجاد شونده در ICU مي باشد)
جلوگيري از كلونيزاسيون:
1- بهداشت مداوم دهان با شستشوي ضد عفوني كننده مثل كلر هگزيدين روزي 2 بار
2- شستشوي كامل دست ها به طور دقيق و مرتب بعد و قبل از انجام پروسيجر ها
3- استفاده از آنتي بيوتيك با توجه به جواب كشت .
4- اجتناب از لوله گذاري بيني-تراشه اي و بيني- معده اي به علت خطر سينوزيت
5- به حداقل رساندن شستشو با نرمال سالين موقع ساكشن كردن.
6- تعويض دستكش و گان بعد از مراقبت از يك بيمار به بيمار ديگر
نتيجه:
براي جلوگيري از VAP نبايد فقط روي يك ريسك فاكتور تمركز كرد بلكه بايد از يك پروتكل كلي تبعيت كرد و اين پروتكل و مراقبت هاي ويژه بايد در بين پرسنل آموزش داده و بعد ازآن تمرين و ارزيابي شوند. با رعايت اين اصول به طور چشمگيري از مورتاليتي و موربيديتي در ICU كاسته مي شودكه اينها بستگي به برنامه هاي آموزشي و سياست هاي مديران بيمارستاني دارد.
نحوه ضدعفونی و گندزدایی کف، دیوار و سقف
مراحل ضدعفونی کف
ابتدا بایستی از پاک بودن سطح از آلودگی‌هایی که مانع نفوذ محلول ضدعفونی‌کننده می‌شوند اطمینان حاصل کرد.
پس از تهیه رقت مورد نظر، با استفاده از یک تی و بصورت مارپیچ یا S شکل کف زمین را با محلول آغشته می‌کنیم.
از تکنیک سطل آب تمیز و کثیف استفاده کنید.
متناسب با رقت مورداستفاده و هدف ضدعفونی بایستی زمان ماند رعایت گردد.
برای استفاده متداول از محصول ترالین پروتکت میتوان رقت 2 درصد از آن را در مدت زمان 15 دقیقه استفاده کرد.
توجه شود که در طول مدت ضدعفونی سطح بایستی از رفت وآمد و آلودگی سطح جلوگیری کرد.
نکته:معمولا برای ضدعفونی لکه های خونی از غلظت و زمان ماند بیشتری استفاده می شود.
ملاحظات خاص در کنترل عفونت در دندانپزشکی
ملاحظات خاص در کنترل عفونت در دندانپزشکیطبق تعاریف بین المللی وسایل نیمه بحرانی در دندانپزشکی وسایلی هستند که با مخاط دهان بیمار در تماس قرار می گیرند. |
 طبق تعاریف بین المللی وسایل نیمه بحرانی در دندانپزشکی وسایلی هستند که با مخاط دهان بیمار در تماس قرار می گیرند. از این وسایل می توان به هندپیس های پرسرعت و کم سرعت (توربین ها و آنگل ها)، اسکیلرها و نوک پوار آب و هوا اشاره کرد. رعایت موارد احتیاط در مورد این وسایل ضروری می نماید.
وسایل از نظر اتصالشان به شلنگ های آب و هوای یونیت به 2 گروه تقسیم می شوند: 1) وسایلی که قابلیت جداسازی از شلنگ را دارند 2) وسایلی که قابلیت جداسازی از شلنگ را ندارند
وسایل گروه اول علاوه بر ضدعفونی و پاکسازی، نیاز به استریل کردن توسط اتوکلاو دارند. در ارزیابی کلینیکی توربین ها نشان داده شده است که شستن و روغن کاری، حیاتی ترین عوامل در حفظ عملکرد و دوام آن هاست.
وسایل گروه دوم گرچه مستقیماً وارد حفره دهان بیمار نمی شوند، ولی می توانند ضمن درمان های دندانپزشکی در معرض آلودگی بالقوه قرار گیرند. این وسایل باید با روکش های یکبار مصرف پوشانده شوند؛ پس از هر بیمار روکش های قبلی دور انداخته و از روکش های جدید استفاده شود.
هندپیس ها در دندانپزشکی از اهمیت خاصی برخوردارند و مراحل تمیز کردن، ضدعفونی و استریلیزاسیون خاص خود را دارند. برای تمیز و ضدعفونی کردن دو مرحله اساسی وجود دارد:
تمیز کردن و ضدعفونی سطح بیرونی هندپیس ها میتواند هم به صورت دستی و هم با دستگاه های اتوماتیک انجام شود. برای این کار می توان از محلول های آماده به مصرف الکلی (میکروزید آ اف، رپید آ اف) و یا کنسانتره های با پایه آمونیوم چهارظرفیتی (گیگاسپت، پرفکتان اندو)استفاده کرد.
برای ضدعفونی و استریل سطوح داخلی هندپیس ها، با توجه به اصطکاک بین این سطوح و خطر خوردگی و از بین رفتن آنها، ضروری است که قبل از قرار دادن آنها در اتوکلاو یک مرحله روغن کاری صورت گیرد.
اکثر هندپیس ها باید قبل از عمل استریلیزاسیون روغن کاری شوند. روغن مورد استفاده باید شرایط خاص در زمان استریلیزاسیون را داشته باشد. روغن های فارماکوپه حائز این شرایط هستند. کپسول اسپری روغن را به خوبی تکان دهید تا روغن، حلال و ماده پیشران با هم مخلوط شوند. روغن را یکبار اسپری نمایید. پس از اسپری کردن، هندپیس را به صورت وارونه در ظرفی قرار دهید و اجازه دهید تا روغن اضافی از سر آن خارج شود و روغن های اضافی را با دستمال تمیز کنید. توجه داشته باشید که این مرحله بسیار مهم است چرا که اگر روغن باقیمانده اضافه در معرض حرارت های بالا (هنگام استریلیزاسیون) قرار بگیرد، باعث چسبندگی قسمت های متحرک داخلی هندپیس شده و آن را خراب می کند. علاوه بر هندپیس ها موارد مهم دیگری در دندانپزشکی وجود دارد که در ادامه مورد بحث قرار خواهد گرفت.
سر ساکشن ها یکبار مصرف هستند و باید پس از هر بیمار دور انداخته شوند، اما سطح داخلی لوله ساکشن توسط دبری و میکروارگانیسم ها، آلوده باقی می ماند. حالا اگر فشار درون حفره دهان بیمار از فشار موجود در ساکشن یونیت کمتر شود، مایعات از درون ساکشن به بیرون (یعنی محیط دهان) برمی گردند. یکی از دلایل این کاهش فشار بستن لب های بیمار در اطراف لوله ساکشن است. این کار اقدامی کاملاً غلط است و این خلأ نسبی را ایجاد کرده و باعث برگشت مواد داخل ساکشن به دهان می گردد. از آنجایی که بسته شدن لب های بیمار ناخودآگاه صورت می گیرد و عملاً کنترلی روی آن نمی توان داشت، الزامی است که سطوح داخلی لوله ساکشن ضدعفونی و استریل گردد.
مورد دیگر نمونه های بیوپسی هستند که از بافت های نرم و یا سخت دهان گرفته می شود. شخص نمونه گیر، باید از ابزار محافظت شخصی استفاده کند. نمونه برداشته شده در فرمالین 10% یا محلول های مشابه دیگر قرار گرفته و به لابراتوار ارسال می شود. روی ظرف حمل آن نیز باید عبارت خطر زیستی نصب شده باشد. در مورد دندان های کشیده شده نیز دو حالت وجود دارد؛ دندان های دور انداختنی و دندان های مورد استفاده در مراکز آموزشی. دندان های کشیده شده دور انداختنی جزو زباله های عفونی محسوب می شود و باید طبق دستورات مرتبط با استانداردهای بین المللی و ملی امحا شوند. در مورد دندان های کشیده شده که قبلاً با آمالگام پر شده اند، باید توجه داشت که نباید با سایر زباله های عفونی دفع شوند؛ چرا که زباله های پزشکی معمولاً سوزانده می شوند. گاهی از دندان های کشیده شده برای امور آموزشی پری کلینیکی استفاده می شود. در این حالت باید دندان کاملاً تمیز شده و خون و دبری و هرگونه آلودگی حذف گردد و سپس آن را اتوکلاو کرد. |